کشمیر دی تحریک تے لیفٹ دی سوچ

لکھاری، امجدسلیم منہاس

کشمیر تے کشمیریاں نال ہوون والے وڈے دھرو تے ظلم تے ساڈے کجھ سنگی ساتھی خاص کر جیہڑے ملکوں باہر بیٹھے نیں،کہندے نیں کہ ایس مسئلے تے کشمیریاں دی حمایت ملک تے خطے وچ انتہا پسندی نوں ودھائے گی۔ ملک وچ جمھوریت کمزور ہووے گی تے جرنیلی ٹولے نوں طاقتور کرے گی۔ طعنہ وی دیندے نیں کہ بلوچستان ،خیبر پختون خوا تے سندھ وچ جبری گمشدگیاں اتے دھراو تے لیفٹ یا ملک دی جمھوری لہر اوس طرحاں کیوں نہیں بولدی جیویں کشمیر بارے گل کیتی جاندی اے؟
ایہہ دوست اگر اسیں پچھوکڑ نوں سامنے رکھیا تے ٹھیک۔ آکھدے نیں لیکن یاد رہوے کہ انسانی حقوق غیر مشروط ہوندے نیں۔ اک پاسے اگے ودھیا انسانی شعور کہندا اے کہ دنیا جگت پنڈ دا روپ وٹا چکی اے تے دوجے پاسے اپنی بغل وچ ہوون والے انسانی المیہ تے آکھدے نے چپ رہوو۔
دیکھو 70 دے دھاکے وچ شروع ہوون والے افغان جہاد نے ساڈے خطے نوں کیہ دنیا نوں برباد کیتا۔نظریے دی لڑائی پچھے لکے معاشی مفادات نے وڈیاں طاقتاں نوں انھیاں کر چھڈیا۔بے رحمی نال مذہب نوں ورت کے انساناں دا پانی وانگوں خون بہایا گیا۔امریکی تے ویسٹ روسیاں نوں شکست دین لئی سنپولیے پالن لگ پئے۔ایہدے باوجود کہ مڈل ایسٹ تے برصغیر وچ متشدد مذہبی لہراں 20 ویں صدی دے مڈھ توں ہی مسلح ہو کے تختے الٹن دے خواب ویکھن لگ پیئاں سن۔اسلامی انقلاب دا تنگ نظر نعرہ لگ چکیا سی ۔ لیکن ویسٹ نے اندھا دھند مذہب نوں سوویت یونین دے خلاف ورتنا شروع کیتا۔
انتہا ویکھو کہ برطانوی سامراج نے 19 ویں صدی وچ امان اللہ جیسے حاکم نوں برداشت کرن دی تھاں سقہ بچہ جیسے بندے نوں مذہبی انتہاپسنداں نال رل اقتدار تے بٹھا چھڈیا۔ایہدے باوجود کہ تاریخ دے چنگے جانوں ہوون دے باوجود کہ ایتھوں ہی نادر شاہ تے احمد شاہ ورگے لٹیرے کجھ ای عرصہ پہلے برصغیر وچ لٹ مار کر چکے سن تے مذہب دے ناں اتے ہی۔
ایس پچھوکڑ دے باوجود امریکیاں ایتھے دنیا بھر دے بدمعاشاں نوں اکٹھیاں کرکے پاکستان دے ضیاءالحقی تے اختر عبدالرحمن تے حمید گلی جرنیلی ٹولے دی اگوائی ہیٹھ سوویت یونین دے خلاف جہاد دا اعلان کیتا ۔ امریکی اپنی خون خواری وچ ہر چیز بھل جاندے نیں۔۔۔کیہ جمھوریت تے کاہدے انسانی حقوق۔۔۔مثال ویت نام تے لاطینی امریکہ وچ ایہناں دی قتل وغارت دے اعداد و شمار ویکھ لوو۔
گل مختصر کردیاں واپس آندے ہاں۔
89 توں ایس جرنیلی ٹولے نے تزویراتی گہرائی دے نال نال کشمیر جہاد دا آغاز کیتا کہ شاید کارگل تے مشرقی پاکستان دا حساب برابر کر لیئے اوہ تے نہ ہویا پر جہادی کلچر نال جڑیا فسادی ٹولہ سارے ملک نوں کنٹرول کرن دے خواب دیکھن لگ پیا۔
2002 وچ 9/11 توں بعد لہور وچ ڈاکٹر مری نے کیہا کہ جنھاں قوتاں ساڈے خطے وچ اپنے ہتھاں نال کنڈے سٹھے اوہ اچ اپنیاں پلکاں نال چکن تے مجبور ہوئیاں نیں تے اوہناں نوں اپنا گند صاف کرن دیو۔2007 وچ چھپی ” تہذیبی نرگسیت ” توں بعد پروفیسر مبارک حیدر نے مسلسل کہنا شروع کیتا کہ پاکستانی ریاست دا روگ کردار تے اوہدے غیر ریاستی اثاثے ایس ملک دی جمھوری قوتاں نہیں مکا سکدیاں صرف بین الا قوامی طاقتاں ہی ایناں دا مکو ٹھپ سکدیاں نیں۔
تے اج ایس مکو ٹھپن دا کم شروع ہو چکیا اے۔
پر ایتھے ساڈی اصل ریاستی طاقت وی تے نویں توں نواں پینترا بدل رہی اے تے نویں چہرے لیا ری اے۔بلوچاں یا پختوناں خلاف چلائی جاون والی اسٹیبلشمنٹ دی لڑائی وچ مظلوم قوماں نال واضح طور تے لیفٹ تے انسانی حقاں دے کارکن ہی کھڑے نیں جد کہ مین سٹریم وچوں بلاول نے واضح سٹینڈ تے لیا اے لیکن محسن داوڑ تے علی وزیر لئی اسمبلی وچوں واک آوٹ حالے تیک نہیں کیتا۔
اسیں جیہڑے جمھوری تے انسانی حقاں لئی گل کرن والے ہاں ایس دا واضح شعور رکھدے ہاں کہ کشمیریاں دی کہیڑی جدوجہد نال ہاں تے کیہڑی دی اسیں اودوں مخالفت کیتی سی جدوں ساڈے دوست امریکہ وچ بیٹھ کے سرکاری نوکری کر رے سن تے اسیں ایتھے ملک دشمن قرار دتے جا رے ساں۔
اخیر تے فیر لکھے ہوئے اصول نوں ہی مڈھ رکھ عرض کراں گا کہ انسانی حق غیر مشروط ہوندے نیں۔تے اسیں امریکی اسٹیبلشمنٹ نہیں کہ صرف ڈھڈ نال سوچدے ہوئے فیصلہ کریے کیہ کرنا ایں تے کیہ نہیں۔