شناختی بحران ہک ایہو جئیا معاملہ اے جیہڑا سائنسی ترقی راہیں دنیا دے گلوبل ویلیج بنن نال سرمایہ دارانہ ذھینیت نے دنیا دے گھٹ ترقی یافتہ پر وسائل رکھن آلے ملکاں دی ملوک تے بدحال پر اتھری لوکائی وچ نیشنلسٹ طاقتاں نوں قابو کرن لئی ورتناں شروع کیتا۔
پنجاب وی اونہاں بدقسمت خطیاں وچوں ہک خطہ ہے جتھے ہر قسم دے جبر دے خلاف پورس توں لا دلُے بھٹی تے احمد خان کھرل تیکر دی تواریخی مزاحمت نوں سمجھدیاں ہویاں ؛ شناختی بحران برٹش ویلے دی ریاست نیں پیدا کیتا تاں پنجابیاں نوں سب توں پہلاں آپنی بولی توں محروم کر کے آپنی وسووں دی عظیم تریخ توں کٹ دتا، تاں جے پنجاب وچ مڑ کوئی مزاحمت نہ جم سکے جیہڑی ریجنل تے انٹرنیشنل سامراج دے مفاد لئی خطرہ بنے۔
ایہدی وجہ سارے انڈین سب کانٹینینٹ دا برٹش کنٹرول وچ جان مگروں وی پنجاب دا قابو وچ نہ آناں سی ؛ پاکستان بنن ویلے یو۔پی دے سجاد ظھیر جئیاں دی خدمات تے کیمونسٹ پارٹی آف انڈیا دی مدد نال پنجاب دی ونڈ تے پنجابیاں دے جیونسائیڈ کروان مگروں وی یوپیاٹینز ڈومینیٹڈ پاکستانی اسٹبلشمنٹ نوں ٹھنڈ نہ پئی تے اونہاں شناختی بحران دی شکل وچ بدترین جبر وچ اوسی خوف نال وادھا کیتی رکھیا کہ پنجاب ءچ وی ماں بولی راھیں قومی سانجھ نال بنگال تے دوجیاں قومی اکائیاں،صوبیاں وانگ قومی حقوق دا سوال نہ چک لئے، جیہدے نال فیڈریشن دیاں باقی قومی اکائیاں نال پنجابی نیشنلزم دی اک فطری سانجھ بنن نال استحصالی سرمایی دار، جاگیردار طبقے تے اوہدی خدمت گار یوپیاٹین بوژوا دی ہمیش ہمیش لئی چھٹی ہو جاندی ۔
ایس لئی پنجاب وچ ماں بولی نوں نافذ نہ کرن توں لے کے پنجاب وچ لہجیاں تے نسلاں دے مڈھ تے نویاں ونڈاں پاون لئی شناختی بحران نوں باقاعدہ ریاستی پدھر اتے پیدا کیتا گیا جیہدی مختلف شکلاں وچوں اک شکل دن رات پنجاب مخالف میڈیا دا پراپیگنڈا ہے جیہدا کسے دوسرے صوبے بارے کرن دا تصور وی نہیں کیتا جاسکدا۔
شناختی بحران پیدا کرن نال پاکستانی ریاست لئی پنجاب نوں (تے دوجیاں سندھ تے بلوچستان جئیاں اتھریاں قومی اکائیاں نوں) قابو کرنا ہور سوکھا ہو جاسی، تاں جے سرمایہ داری جبر دے خلاف کوئی سانجھی تے تگڑی واج کیتے نہ اٹھ جاوے ، اس شناختی بحران دا ای اثر ہے کہ پنجاب دی ونڈ دے خلاف تہانوں پنجاب وچوں لوکائی دے لیولز تے کوئی آرگنائزڈ واج اٹھدی نظر نہ آسی ۔ سگوں عام پنجابی اک پاسی ریاستی میڈیا دے ستر ورہیاں دے پراپیگنڈے دے اثر وچ آ کے پُٹھا آپو پنجاب دی ونڈ نوں غیر منطقی طریقے نال پاکستان، اسلام تے مسلم امہ دی بہتری تیکر لئی ثابت کردا نظرآسی ۔ باقی تین صوبیاں وچ قومی سوال دا اوسے شدت نال موجود ہوون دا کرکے اوتھے اک وی مقامی بندہ تہانوں آپنےصوبے دی ونڈ دی سپورٹ کردا نہ ملے گا ۔
سوال ایہہ ہے کہ قومی شناختی بحران دا اوہ کیہڑا اثر اے جیہڑا کسے وی قوم دے لوکاں نوں آپنی قوم مطلب آپنے فطری قومی وجود توں انکار تے نفرت ول مجبور کردا اے ؛ ایہنوں سمجھن لئی سانوں پنجاب وچ پیدا کیتے گئے اس قومی شناختی بحران نوں سمجھناں ضروری ہے ۔ پاکستان جئی کسے وی پاور فل ریاست دے جبر و دھشت گردی نال پیدا کیتے گئے شناختی بحران دا سب توں وڈا اثر کسے وی جی/individual دے کریکٹرسٹک وچ جمی بزدلی ہندی اے آتے اس دا شکار شخص/گروپ خوف نال دوسری/پاورفل شناخت وچ پناہ لئی تے دوسری،پاورفل شناخت آلیاں نوں آپنی وفاداری دا یقین دوان لئی اونہاں توں کیتے ودھ اونہاں وانگ بن کے وکھاندا تے آپنی چھڈی گئی اصل شناخت اُتے ای چڑھائی کردا اونہوں گالاں کڈھ کے، مار کُٹ کے نوویں پاورفل شناخت آلیاں تے باقی زمانے نوں آپنے اوہ ہوون دا یقین دواندا اے جیہڑا اوہ نہیں ہندا ۔
بہاویں ایہہ رویہ سارے پنجاب وچ ویکھ لوو جتھے پنجاب دا متاثرہ جی آپنی مسلم یاں پاکستانی شناخت اتے بہت زور دیندا اے تے پنجابی شناخت دا معاملہ آندے سار ای اوہ آپنے اندرلے پیدا کیتے گئے خوف تے دھشت دا کر کے فوراً ایہنوں نندا دسدا اے ، ایہو رویہ ساوتھ پنجاب دا کوئ وی لہجہ بولن آلا پنجابی (جٹ،آرائیں،راجپوت،اعوانڑ، گجر وغیرہ) پاکستانی ریاست دی تراشی coined گئی سرائیکی شناخت وچ پناہ گھنن لئی پنجاب وچ سیٹلڈ/آبادکار عربی/سندھی/پٹھان/بلوچ توں ودھ سرائیکی سرائیکی کردا دیہدا اے۔ تاں ایس رویئے دا شکار ھزراہ ڈویژن دے بلور تے حاجی عدیل جئے چاچھیاں دے اعمال نال اندازہ لا لوو۔ جیہڑے پٹھاناں توں ودھ کے پٹھان بنن دی کوشس وچ ساری حیاتی لنگھا دیندیہن ۔ پر سواد دی گل اے کہ ایس سروائیول آف فٹسٹ دی جنگ وچ پاورفل شناخت آلیاں تے اوہدے سنے ہر نوں پتہ ہندا اے کہ کون کیہ اے ۔
لوڑ ایس گل دی ہے کہ پاکستان وچ عام بندے دےمڈھلے انسانی حقوق نوں گھنن لئی اس فیڈریشن دیاں حقیقی تے تریخی چار (بلوچ سندھی پٹھان پنجابی) قوماں (جنہاں دا ذکر سانوں پوری آل انڈیا مسلم لیگ دی اسٹرگل وچ بار بار ملدا اے) دے حقوق نوں برابر منناں پئے گا ۔ اتے پنجاب تے پنجابیاں نوں اس لئی خاص رول پلے کر کے اس فیڈریشن دیاں دوجیاں تن اکائیاں وانگ آپنی سانجھ بنانی پیسی تاں جے اوہ وی برابری دے مڈھ تے اس فیڈریشن وچ وسدیاں آپنی گوانڈھی تن قوماں نال انصاف دے مڈھ تے اک دوجے نوں نندیاں بغیر حقوق گھنن، جیہدے نال پاکستانی فیڈریشن اندروں مضبوط ہوسی کیونکہ سانوں باہروں اوہ خطرات نہیں جیہڑے خطرات سانوں اندروں آپنے تے بنگالیاں وانگ دوجیاں تن قوماں دے وجود تےحقوق دے انکار تے جعلی قومیتاں/شناختاں دے اقرار توں ہیں ۔
