طارق عزیز بٹ
ایہہ 2 جنوری 1978ء دا بد نصیب تے سیاہ دیہاڑ سی جدوں فوجی آمر جنرل ضیاء الحق کالونی ٹیکسٹائل ملز (تریخ اُساری 1946ء) دے مالک مغیث اے شیخ دی دِھی دے ویاہ تے ملتان آیا، ضیاءالحق تے مغیث شیخ وچکار گوڑھی سنگت سی۔ جنرل ضیاء جد ملتان دا کور کمانڈر سی اوہنے ایس کاروباری ٹَبر نال اوسے طرحاں دے گوڑھے سانگے اُسار لئے جس طرحاں بعدوں میاں شریف دے ٹبر نال اُسارے۔ اوس دیہاڑ ملتان شہر اندر اِک پاسے کالونی ٹیکسٹائل مِل مالک دی دِھی دے ویاہ دا جشن منایا جا رہیا سی تے دوجے پاسے مِل مزدور تن مہینے دے بونس اَتے اِک مہینے دی وادھو تنخواہ دی منگ کر رہے سن۔ مزدوراں نوں پتہ لگا کہ جِنی رقم اوہناں دِیاں منگاں پورن لئی چاہیدی اے اوس توں 10 گُنا وَدھ رقم برابر جہیز مِل مالک مغیث اے شیخ اپنی دِھی نوں دِتائے۔ اوہناں کم بند کر چھوڑیا اَتے آپنیاں منگاں منوان لئی احتجاج دی کال دے دِتی۔ کہندے ہین ایس موقعے اُتے جنرل ضیاء تے مغیث شیخ وچکار ہوئی ملاقات چ مِتھیا گیا پئی جے کر اَج ایہہ آلی مزدور تحریک نوں نہ کُچلیا گیا تے ایس طرحاں دِیاں ہور دوجیاں تحریکاں اقتدار لئی خطرہ بن سکدیاں ہین۔ بقول لال خان پیراملٹری فورسز نوں مزدوراں اُتے گولی چلاؤن دا کُھلا اختیار دے دِتا گیا۔
اِک پاسے مِل مالک دی دِھی دی ڈولی اُٹھ رہی سی تے دوجے پاسے کالونی ٹیکسٹائل ملز ملتان چ نہتے مزدوراں اُتے گولیاں چل رہیاں سن۔ پیراملٹری فورسز دی فائرنگ نال 150 دے قریب مزدور مارے گئے جد کہ 400 سو دے لگ بھگ زخمی ہوئے، ورکرز ایکشن کمیٹی نے مرن آلیاں دی گنتی 133 دَسی۔ لال خان ہوراں موجب اوس دیہاڑے سائیکل سٹینڈ تے کھلوتیاں رہ جاون آلیاں 80 سائیکلاں، جنہاں دے ہینڈلاں اُتے مزدوراں دی روٹی دِیاں پوٹلیاں ٹنگیاں سن تے جنہاں اُتے مزدور آندے جاندے سن، دے سواراں مُڑ اوہناں اُتے کَدے سواری نہ کیتی۔
مزدور دیہاڑ پہلی مئی نوں پورے جگ تے منایا جاندائے، ایہہ دیہاڑ امریکی شہر شکاگو دے اوہناں مزدوراں دی یاد چ منایا جاندائے جنہاں 133 ورھے پہلاں 1886ء چ اِک ہڑتال دوران آپنیاں جاناں دِتیاں۔ پولیس نے ہڑتال لئی شہر دِیاں سڑکاں تے اکٹھے ہوئے لَکھاں پُرامن مزدوراں اُتے فائرنگ کر دِتی جیہدے سِٹے چ 6 مزدور موقعے تے مارے گئے۔ ہڑتال کرن آلیاں دی مُڈھلی منگ مزدوراں دے کم کاج لئی 8 گھنٹے دا ویلا متھنا سی، اودوں مزدوراں لئی کم دا کوئی ویلا نئیں سی مِتھیا ہوندا تے اوہناں کولوں 18 توں 20 گھنٹے مزدوری لئی جاندی سی۔ اَسانوں مزدور دیہاڑ مناؤندیاں شکاگو دے شہید مزدوراں دے نال ملتان دے شہیداں نوں وی اچیچا یاد رکھنا چاہیدائے کیوں جے مزدور بھاویں جس تھاں دا ہووے اوہناں دی جدوجہد دا مقصد اِکو ہے۔
tariq butt tareekhi maei dehar naal colony textile multan de mazdooran de qatl aam noo jor kar shandar likhat sajjan layei ghali mubarkaan te colony mill te ariki shaheedan noo sajjan belian da salaam
مہربانی مائی باپ…!
صدقے سوہنیو۔ بوہت سوہنا لکھیا جے۔نہ کوئی لفظ گھٹ اتے نہ ودھ
سائیں سلاہن دا شکریہ
کمال دی انتی اونی جے—اس مضمون نے مزدوراں دی تحریک چ ودھا کیتا اے لکھ لکھ مبارکاں طارق بٹ—
وڈی مہربانی سائیں…!