طارق عزیز بٹ
“پاکستان چ ریاستی پَدھر تے بہت تجربے کیتے گئے ہین”، ایہہ گل درست نئیں۔ ایس ملک چ صرف دو طرحاں دے تجربے ہوئے نیں، اِک جمہوری اَتے دوجا فوجی آمریت۔ پاکستان دی 70 ورھیاں دی تریخ چ چوکھا ویلا طاقتور فوجی حکومتاں رہیاں ہین جنہاں وچکار تھوڑے ویلے لئی کمزور جمہوری حکومتاں بنیاں۔ فوجی حکمراناں آپنی سمجھ اَتے فوجی لوڑاں موجب پالیسیاں بنا کے ملک چلایا جیہدے سِٹے چ نا خالی فوج دا ادارہ تگڑا ہوئیا سگوں ریاستی معاملات اُتے وی ایس ادارے دا کنٹرول وَدھدا گیا تے اَج ایہہ ادارہ طاقت دا مرکز بن چُکیائے۔ دوجے پاسے جمہوری حکومتاں عوام لئی کُجھ کرن دی تھاں فوجی آمریتاں دے پیدا کیتے مسئلیاں اِچ پھسیاں رہیاں اَتے ایہناں نال ای نبڑدیاں آپنا ویلا ٹپا چھڈیا، ایس کارن ایتھے نا ریاستی ادارے تے نا جمہوری روایتاں تگڑیاں ہو سکیاں اَتے نا ای حکومتی کارگزاری چنگی ہو سکی۔ ایہدے اُلٹ ریاستی تے سماجی پَدھر اُتے اُسرن آلا وگاڑ وَدھ دا رہیا جیہڑا ہُن رُکن دا ناں نئیں لَے رہیا۔
اِک وڈی فوج دیاں لوڑاں پورن لئی وڈے مالی بجٹ دی لوڑ ہوندی اے، جیہدے واسطے ہر سرکار پورا جتن کر دی اے۔ ملکی دفاع لئی ہر ورھے بجٹ چ اِک وڈا حصہ رکھیا جاندئے جیہڑا کئی ڈھنگ نال فوجی لوڑاں لئی گھٹ ہوندئے، شائد ایسے تھوڑ نوں پورا کرن لئی فوج پیداواری منصوبے چلا رہی اے۔ کُجھ معیشت داناں دا آکھنائے کہ ایہہ منصوبے چلاون نال ادارے نوں تے فیدہ ہو رہیائے پر ایس پاروں قومی پیداواری عمل نوں ڈھیر نقصان ہویائے جیہڑا ایہدے نال نال دوجیاں ہور کئی اوکڑاں پاروں ہُن اُکا رُکا کھلوتائے۔
18 آئینی ترمیم نال وفاق لئی مشکلاں ودھ گئیاں نیں، صوبے وفاقی آمدن وچوں آپنا حصہ لَے کے پَرے ہو گئے نیں جد کہ وفاق اُتے بوجھ ودھ گیائے، دفاعی اخراجات پورے کرنا اَتے قرضے تارنا اوکھا ہو گیائے۔ ایس ویلے وفاقی سرکار لئی بجٹ خسارہ، تجارتی خسارہ اَتے قرضیاں دا بوجھ وڈے مسئلے ہین جہناں دا حل سرکاری خرچے گھٹاون دے نال نال ریونیو ودھاون اَتے معیشت چ بہتری لیاون نال ہو سکدئے۔ پیپلز پارٹی دی سرکار نے ریونیو چ چوکھا وادھا کیتا پر معیشت بہتر نا کر سکی جد کہ ن لیگ دی سرکار نے ریونیو ودھان دے نال معیشت نوں وی چنگا مندا چلائی رکھیا۔ موجودہ سرکار دا مسئلہ ایہہ ہے کہ ایہہ ریونیو ودھان چ وی کامیاب نئیں ہو سکی اَتے معیشت نوں بہتر کرن وَل وی ایہناں دا اُکا کوئی دھیان نئیں۔ تحریک انصاف دی سرکار خالی کھپ رَولا پان چ رُجھی اے، کدے 18ویں ترمیم ختم کرن دے نعرے تے کدے صدارتی نظام لیاون بارے بیان بازی۔
اَجوکے مسئلیاں دا حل آپسی لڑائی جھگڑا نئیں، اَصل چ مِل بیثھ کے گوہ کرن تے ریاستی پالیسیاں بدلن دی لوڑ اے۔ ایس ویلے ملکی سلامتی نوں اندروں باہروں دوہاں پاسیوں ڈاڈھا خطرہ اے۔ صوبیاں کولوں زورا زوری وسائل کھون اَتے نویں ٹیکساں راہیں لوکاں تے مہنگائی دا بوجھ پان دی تھاں حکومتی کارگزاری اَتے معیشت دی بہتری وَل دھیان کرنے دی لوڑ اے۔ معیشت دا پہیہ چلسی تے ریاست نوں ریونیو وی لبھسی، نئیں تاں جتھے پہلوں 70 ورھے لنگھ گئے نیں اوتھے 70 ورھے ہور سہی…!
کمال ویروا اے بٹ جی