ماں جی دا قرض

لکھاری، محمدشجاع الدین
قسمت چنگی سی اوہدوں ماں جی نوں پنشن ملدی سی، والد صاحب مرحوم دی پنش نے اخیرلے ویلے تیک اوہناں دی خود داری تے خوداعتمادی نوں ٹھیس نئیں پہنچایا۔ اسیں بہن بھائی جد وی مل بیٹھدے تے گل مذاق ای مذاق وچ خرچے پانی ول ٹر پیندی تاں ماں جی بڑے دھڑلے نال آکھدیاں ، اللہ بخشے پٹواری صاحب نوں ، بال بچیاں سنے کسے دا محتاج کرکے نئیں گئے۔ گھر دا کرایہ آوندا اے، پنشن دے پیسے ملدے نیں۔ اوہ جیوندے سن تاں وی ملکہ کہوائی، دنیا توں ٹر گئے فیر وی میری لوڑاں پوری کرن لئی چنگا بندوبست کرگئے۔ ایہہ گل کافی حد تیک ٹھیک وی سی۔ ماں جی مہینے دے مہینے بینک جاندیاں تے اپنا جیب خرچہ لے آوندیاں۔ خاندان وچ کوئی ویاہ شادی آجاندی، کسے دے بال ہوندا تاں ہمیش اپنی پوٹلی توں اپنے حصے دا نیوندرا پادیندے۔ جے اسیں کجھ اعتراض کردے کہ اک گھر توں دو دو سلامیاں ، لوکیں کیہ آکھن گئے؟ ماں جی دا جواب اک ای ہوندا، مینوں کسے اتے بوجھ نئیں بننا، پٹواری صاحب دا ناں زندہ رکھنا اے۔ اسیں سبھ چپ ہوجاندے۔
نہ جانے کیہڑی گھڑی سی اک تھاں یاراں بیلیاں وچ بیٹھے سیاست، صحافت، معیشت تے سماج اتے گل کردیاں مذہب ول ٹرگئے، بندے دے حقاں حقوق العباد دا دی گل ٹرپئی، اک سیانے بزرگ آکھیا ہر اوہ دعا رب اگے قبولیت پالیندی اے جیہڑی ماں باپ دی صحت، تندرستی لمی حیاتی یا مغفرت دے لفظاں نال شروع ہوندی اے۔ طریقہ بڑا سوکھا اے۔ درود شریف پڑھو، ماں باپ دے حق وچ دعا کرو، تے رب کریم دے دربار وچ اپنی لوڑ پوری ہوون یقینی سمجھو۔ اوس محفل وچ بیٹھے سبھاں نے ماں پیو دی خدمت گزاری متعلق اپنی عاداتاں گنوائیاں۔ میں چپ ، بت بنیا بیٹھیا رہیا، بڑی چھاتی ماری غور کیتا روز دیاں گلاں یادکیتیاں ماں پیو دے حق وچ کجھ چیتے نہ پیا۔ کیوں جے اسیں ہمیش اک عام رشتے دے طور اتے سمجھیا تے جانیا۔ شرمندگی دے مارے اوتھوں اٹھ آیا۔
ایہہ گل اوہدوں دی اے جد میں گولڈ لیف سگریٹ پیندا ساں، اوہدا پیکٹ 30 روپے دا مل جاندا سی۔ آپ نوں ملامت کیتی میں روز اک پیکٹ پی جاندا آں، کدے بھل کے وی ماں پیو دے حقاں دا خیال نئیں کیتا۔ کم سے کم اوہناں لئی کجھ کرنا چاہیدا اے، بس اوس دیہاڑ پک کرلیا پئی اک پیکٹ سگریٹ دے پیسے روز ماں جی دے ناں اتے خیرات کراں گا۔ مہینے دے 900 روپے بندے سن۔ ایس نوں اک ہزار روپے کرلیا۔ایہہ رقم غریب مسکیناں لئی متھ لئے۔ والد صاحب مرحوم چونکہ ٹھیک کمالیندے سن ایس لئی میں ڈنڈی ماری تے صرف ماں جی دے نام دی قسم کھالی۔ ایہہ سلسلہ چلد رہیا، تے چنگے طریقے نال چلدا رہیا۔ ماں جی ماشااللہ بھلی چنگی سن۔ دوا دارو دا کوئی مسئلہ نئیں سی۔ ساڈے اتے وی کوئی ذمہ داریاں نئیں سن۔ ایس لئی کسے وی مہینے خیرات کرن دی کوئی پشیمانی نئیں سی۔ ایتھوں تیک کے ماں جی رب نوں پیاری ہوگئیاں۔
صحافت دے پیشے وچ بے روزگاری پچھ کے نئیں آوندی، ورھیاں پہلاں وی تے اج وی کارکن صحافی دی روزی روٹی دیہاڑی دے حساب نال ای چل دی اے۔ دیہاڑی لگ گئی تاں روٹی پکی نئیں تاں فاقہ پے گیا۔ ایہہ اوس دیہاڑی دی گل اے جیہری ساڈی مشقت نال مشروط اے، دھوکے، فراڈ تے چاپلوسی دا ایس نال دور دور تیک کوئی تعلق واسطہ نئیں۔ فراڈ بندے دی دیہاڑی روپے وچ نئیں سونے دے سکے وچ تول دی اے۔ ہر کارکن صحافی مشقت دی دیہاڑی دے ایس چکر داعادی ہوندا اے تے ساڈے وچوں ہرکسے نے کدے نہ کدے بے روزگاری دا مزہ چکھیا ہوندااے۔
رنج سے خوگر ہوا انساں تو مٹ جاتا ہے رنج
تریہہ ورھے لنگھ گئے ہوون گے، نویں نویں شادی ہوئِ، اک نویں روح وی آگئی۔ کیہ بادشاہ، کیہ فقیر، ہرکسے دے سفنے اکو جیہے ہوندے نیں۔ نویں پروھنے لئی ہر کوئی ودھ چڑھ کے کجھ کرن دا سدھر لیتے ہوندا اے۔ اوس جان لئی کجھ کرن دا جی کردا اے۔ اک دیہاڑے گھروالی بازار توں مٹی دا گلہ لے آئی، ایس وچ اپنے بال لئی کجھ نہ کجھ جوڑنا شروع کرنے آں، نویں پروھنے لئی چوانی، اٹھیانی، اک، دو یا پنج روپے دے سکے پانے شروع کردتے۔ اوہناں دناں وچ وی کم بخت بے روزگاری نے آپھڑیا۔ گلے وچوں سکے نکلنے شروع ہوگئے، حالات خراب ہوگئے سن پر ماں جی دے نام دی خیرات بند نہ کیتی۔
ہالے کل دی گل اے اک ساتھی نے ڈاھڈی بھیڑی خبر دتی، دفتر دے اک کارکن صحافی دی ماں جی گزر گئیاں، اوس بدنصیب نوں تن چار مہینیاں توں تنخواہ وی نئیں ملی سی۔ اوہدے کول ماں دے علاج لئی کجھ وی نئیں سی، ہسپتال دے بستر اتے پئی ماڑی بیمار ماں دی تکلیف اوس کولوں ویکھی نئیں جاندی سی، نرس بار بار آکے دوائیاں دی پرچی اوہدے ہتھ پھڑاکے ٹرجاندی، خالی جیب دے احساس نال ای اکھیاں چوں اتھرواں دی لڑی ٹرپیندی۔ اوس دا اک اک اتھرو بددعا سی لیکن اوس غریب دی بدعا اوس آپ نوں لگ گئی ۔ اوس دی ماں جی دنیا توں ٹرگئیاں۔ دفتر نے اوس دی کئی مہینیاں دی تنخواہ تھما دتی۔
1000روپیہ مہینہ خیرات دا معاملہ ماں جی دے گزر جان مگروں سی جاری رہیا، جیہڑا ہن کجھ مشکل ہوجاندا رہیا اے۔ زندہ بچ جاون والیاں دی لوڑاں جیویں وی پوریاں ہوجاندیاں نیں۔ لیکن مصیبت ایہہ وے کہ ادھار دے پیسے جمع نئیں رہندے۔ اک ہتھ آوندے تے دوجے ہتھ ٹرجاندے۔ اک ہزار ، 5 ہزاردے نوٹاں دی بھرمار وچ سکے ویسے ای مک گئے نیں۔ ہن 33 روپے 33 پیسے روزانہ کیویں جمع ہوون۔ کہ ماں جی دا قرض اتر سکے ۔