بیرونی ادائیگیاں تے پاکستان دیاں مشکلاں

لہور (سجن رپورٹ) پاکستان نے 15 اپریل تائیں انٹرنیشنل بانڈ خریدن والیاں نوں 1 ارب 12 کروڑ 90 لکھ ڈالر واپس کرنے نیں، پر چوکھی نویں فنانسنگ آون پاروں زرِمبادلہ دے ذخائر تے کوئی بھار نہیں پئے گا۔ ایہہ گل وزارتِ خزانہ دے ترجمان تے مشیر ڈاکٹر خاقان نجیب نے دی نیوز انٹرنیشل دے رپورٹر مہتاب حیدر نوں اک انٹرویو چ دسی۔ رپورٹ مطابق ایہہ انٹرنیشل بانڈ 5 ورھے پہلاں ویچے گئیے سن تے ہن ایہناں دے خریدن والیاں نوں ادائیگی اِک ایسے ویلے کرنی پے رہی اے جدوں بدیسی کرنسی دے ذخیرے پہلاں ہی بہوں گھٹ نیں۔ اک سرکاری افسر دسیا بئی اپریل توں جون دے اخیر تائیں پاکستان نے انٹرنیشل بانڈاں تے سود دِیاں قسطاں تارن لئی 3 ارب ڈالر دینے نیں۔ 9 اپریل 2014ء نوں مسلم لیگ نون دی حکومت نے انٹرنیشنل بانڈ ویچ کے 5 ورھے لئی ساڈھے 7 فیصد سود تے 1 ارب ڈالر تے 10 ورھے لئی سوا 8 فیصد سود تے 1 ارب ڈالر اکٹھے کیتے سن، ایہناں وچوں 5 ورھے والا بانڈ (اج) 9 اپریل نوں میچور ہووے گا۔ تحریک انصاف دی حکومت نے اپنے اقتدار دے 9 مہینیاں وچ دنیا کولوں 9 ارب ڈالر منگے جیہدے وچوں 4 ارب 10 کروڑ ڈالر چین، 3 ارب ڈالر سعودی عرب تے 2 ارب ڈالر یو اے ای نے دتے۔ ایہدے باوجود ایس ویلے سٹیٹ بینک دے بدیسی کرنسی دے ذخیرے وچ 10 ارب 40 کروڑ ڈالر ہی نیں تے سر تے چڑھیاں قرضیاں دیاں قسطاں تے لین دین لئی مِتھیاں ادائیگیاں کرن دے بعد بدیسی کرنسی دا ایہہ ذخیرہ اصلوں منفی ہو جاسی۔ دوجے پاسے جولائی 2018ء توں فروری 2019ء تائیں ڈالر دی باہروں آمد بہت گھٹ رہی تے حکومت سارے دو طرفہ تے کثیر فریقی قرضیاں تے کمرشل اُدھار دین والیاں کولوں صرف 2 ارب 40 کروڑ ڈالر اکٹھے کر سکی۔ جولائی 2017ء توں فروری 2018ء تائیں مسلم لیگ نون دی حکومت نے 7 ارب 60 کروڑ ڈالر توں ودھ اکٹھے کر لئے سن۔ رپورٹ مطابق ایس مالی ورھے وچ تحریک انصاف دی حکومت عالمی منڈی وچ کوئی وی بانڈ نئیں ویچ سکی تے کمرشل قرضے دین والیاں توں وی صرف 499 ملین ڈالر لبھے۔
بانڈ نہ ویچ سکن دا وڈا کارن ایہہ ہے کہ ایس ویلے نہ تے پاکستان آئی ایم ایف دے کسی پروگرام اُتے عمل پیا کردائے تے نہ ہی ہور کوئی ایسی معاشی سرگرمی چل دی پئی اے جیہدے بارے دَس کے عالمی مارکیٹ وچوں بانڈ خریدن والے لبھے جا سکن تے ایہدے نال ایہہ وی ہویائے کہ سرمایہ کاراں دی اُٹھدیاں منڈیاں وچ سرمایہ لاون دی بُھکھ وی ایس ویلے گھٹ ہو چکی اے۔
ایس پریشان کرن والی صورتحال دے باوجود وزارتِ خزانہ دے مشیر ڈاکٹر خاقان نجیب مطمئین نیں تے آکھدے نیں بئی چنتا دی کوئی گل نئیں، حکومت ادائیگیاں دا توازن قائم رکھن لئی کئی پَدھری سٹریٹیجی تے کم کر دی پئی اے جیہدے وچ غیر ملکاں توں پاکستانیاں دے گھلے ڈالر، کمرشل قرضے، دوطرفہ تے کثیر فریقی فلو تے فارن ڈائریکٹ انویسٹمنٹ ودھاون دیاں کوششاں شامل نیں۔ اوہناں کہیا پئی دوجے ملکاں وچ رہن والے پاکستانیاں لئی پاکستان بناؤ سرٹیفیکیٹ ویچے جا رہے نیں تے حکومت پانڈا بانڈ وی ویچن دے منصوبے تے کم کر رہی اے۔ اوہناں ایہہ وی کہیا بئی تجارتی خسارہ گھٹ کرن دی پالیسی وی ادائیگیاں دا توازن بہتر کرن دی کوشش دا ضروری حصہ اے۔
(بشکریہ دی نیوز)
التھا: وسیم عظمت