طارق بٹ
کسے وی قوم دی بولی یاں زبان اوس قوم دی پچھان، سماجی جڑت، آپسی میل ملاپ، تعلیم اتے ترقی دا ذریعہ ہوندی اے۔ صرف آپنی زبان راہیں لوکاں نوں ترقی کرن اتے اگے ودھن دے برابر مواقعے مل سکدے نیں۔ زبان خالی لفظاں دا ناں نئیں، کوئی وی زبان اوہدے بولن والے لوکاں دیاں روائتاں، رسماں، رہن سہن، وچار، یاداشت، سوچن دے طریقے، جذبات دے اظہار اتے علم حاصل کرن دا مڈھ ہوندی اے۔ اقوام متحدہ دی رپورٹ مطابق دنیا بھر وچ بولیاں جاون والیاں لگ بھگ 6 ہزار چھوٹیاں موٹیاں زباناں وچوں %43 فیصد نوں سرے توں مک مٹن دا خطرہ اے جد کہ دنیا بھر وچ %40 فیصد لوکائی نوں اوہناں دی ماں بولی یاں آپنی زبان راہیں تعلیم نئیں دتی جارہی۔ اقوام متحدہ دی اک قرارداد راہیں رکن ملکاں تے اوتھے بولی جاون آلی ہر زبان دی راکھی اتے ترقی لئی زور دتا گیا اے کیوں جے ماں بولی ہر انسان دا سماجی حق اے۔
اقوام متحدہ دے آنکڑیاں تے غور کرئیے تاں پتہ لگدائے کہ دنیا بھر وچوں اوہوئی زباناں یاں بولیاں مک مٹ رہیاں نیں جنہاں وچ پڑھائی لکھائی نئیں ہو رہی۔ زبان کسے وی قوم دے سماجی گھر دا بوہا ہوندی اے جیہدے راہیں ہر شے اوس گھر اندر جاندی اے یاں باہر ول آؤندی اے۔ ایس طراں ہر انسان جیہڑی وی زبان بولدائے اوہ انسان اوس زبان راہیں آپنی ذات اتے اپنے اندر دا اظہار کردائے۔ ہر انسان ایہہ سبھ کجھ آپنی ماں بولی وچ ای بھرویں اتے سںکھلے طریقے نال کر سکدائے۔
جے کر اسیں آپنی ماں بولی پنجابی ول ویکھئے تاں صورت حال چوکھی مندی نظر آؤندی اے۔ پچھلیاں کئی صدیاں توں جدوں دوجیاں قوماں اتے اوہناں دیاں زباناں ودھ پھل رہیاں سن پنجابی زبان نال دھرو کیتا گیا۔ پنجابی زبان نال ایہہ دھرو صرف غیر قوماں ای نئیں کیتا بلکہ اپنیاں سبھ توں ودھ ظلم کمایا۔ پنجابی زبان دنیا دیاں چند وڈیاں زباناں وچ گنی جاندی اے تے نا صرف پنجاب سگوں امریکہ، کینیڈا اتے انگلینڈ توں اڈ ہور کئی ملکاں وچ وی پنجابی زبان بولن اتے سمجھن والی اک وڈی کمیونٹی موجود اے جیہڑی شائد native پنجابیاں نالوں وی چوکھا پنجابی زبان نال جڑی ہوئی اے۔
ایتھے دی ہر سرکار اتے بالادست طبقیاں پنجابی زبان نوں پچھاڑن بعدوں سکولاں اتے دفتراں وچوں باہر کڈھیا ہویاائے پر پنجابی قوم نے شعوری اتے لاشعوری طور تے ادب، گیتاں تے لوک کہانیاں راہیں آپنی زبان نوں نا صرف زندہ رکھیا سگوں ترقی وی دتی جیہڑی اج وی جاری اے۔ ایس ویلے پنجاب وچ شائد ای ایسا کوئی شہر یاں پنڈ ہوسی جتھے سوواں تے ہزاراں پنجابی لکھاری نا ہوون جیہڑے آپنے طور ماں بولی دی خدمت کر رہے نیں جیہڑی کہ ڈاڈھے حوصلے آلی گل اے۔ ماں بولی دی ترقی لئی کیتے جاون والے ایس سارے کم نوں صرف سدھی پدھری راہ تے پاون دی لوڑ اے۔ ایس پاروں اسانوں پوری آس اے کہ ہن اوہ دیہاڑ دور نئیں جد ساڈی ماں بولی نوں اوہدا حق ملسی۔ ماں بولی دے حق دی گل کرنا صرف زبان ای نئیں ماں دے حق دی وی گل کرنا ایں۔
981
