13 اپریل، 1919ء نوں امرتسر دے جلیانوالہ باغ وچ نہتے آزادی دے چاہیوان اک وکھالے لئی کٹھے ہوئے، انگریز سرکاری دی فوج نیں جنرل ڈائر دے حکم اتے لوکاں اتے گولیاں چلادتیاں۔ ایس دیہاڑ وساکھی ہووں پاروں اوس میلے وچ رلن لئی امرتسر اپڑے سن۔ جیہڑے وکھالے وچ تقریراں سنن لئی آئے۔ اوہاں نوں ای وی نئیں معلوم سی پئی شہر وچ چتالی دفعہ 144 لگی اے۔اج وساکھی میلہ سی، دوجے شہراں توں کسان، تاجر، مزدور وڈی گنتی وچ امرتسر میلہ ویکھن آئے ،
انگریز سرکار نوں شک پے گیا پئی ایتھے کوئی بغاوت ہون جاارہی اے، اوہناں تیراں اپریل دی دوپہر دو بجے ای میلہ بند کرادتا، اوتھے آن والیاں نوں جلیانوالہ باغ دے اکٹھ دا پتہ چلیا تاں اوہناں ادھر نوں مونہہ کرلیا۔ باغ دے پنج دروازے سن جنہاں وچوں پنج ہزار دے لاگے لوک اوتھے کٹھے ہوگئے۔ جنرل ڈائر فوج نوں گولیاں چلان دا حکم دتا، اوس دے نال نرے 90 گورکھا فوجی سن۔
جنہاں کوئی دس منٹ کارروائی کیتی۔ گولیاں لگن نال نس پج پے گئی، لوکیں اک دوجے اتے ڈکے، باغ وچ اک خالی کھو سی ، لوکاں جان بچان لئی اوہدے وچ چھالاں لادتیاں، گولیاں لگن ، اک دوجے تھلے آن تے کھو وچ ڈگن نال اک ہزار بندہ ماریا گیا، جد کے بارہ سو تو ودھ پھٹر ہوگئے۔ ایس ظلم نیں پوری قوم نوں دکھی کردتا۔برطانیہ راج توں لوکاں دا بھروسا اٹھ گیا، ایس قتلام دی پچھ گچھ مگروں برطانیہ دے ہاؤس آف لارڈ وچ سیکرٹری خارجہ ونسٹن چرچل دی بھرویں نندیا دے باوجود جنرل ڈائر دی چوکھی سلاہنا کیتی گئی جنرل اپنے بیان وچ دسیا کے ایس کارروائی دوران اوہناں 1650 گولیاں چلائیاں۔ آزادی دی لہر دوران ایہنے لوکاں دی قربانی تریخ دا حصہ بن گئیدےمگروں ہندوستانیوں نوں ڈاھڈا دکھ ہویا،ایس دے کارن تعاون نہ کرن دی لہر شروع ہوگئی ۔
وساکھی دے میلے تے امرتسر دے ایس قتلام نوں اکو دیہاڑ منایا جاندا اے۔ جتھے واڈھی دی خوشیاں منائیاں جاندیاں نیں اوتھے انگریز سرکار دے ایس ظلم نوں وی چیتے رکھیا جاندا اے۔
874
